گەورەترین نهێنی دەربارەی ئەو پیاوەی كە بە دەجال ناسراوە
قابیلی براكەی هابیل خودی دەجالە وە تا ئێستاش لە ژیاندایە وبەردەوام مرۆڤەكان گومڕا دەكات وە بە چەندەها ناو وسیفات مرۆڤەكان گومڕا كردووە بەم ناوانە هاتووە [سامری_ابن صیاد_عبدالله بن سبأ_بولس الطرسوسي] وە بە چەند سیفاتی تریش كە ئێمە نایزانین، پێشەكی دەجال تەنها بە سیفاتی مەسیحی دەجال نەبەستراوەتەوە بەردەوام بە جۆرەها سیفات دێتە پێشەوە بەڵام بە سیفاتی مەسیحی عیسا كە دێتە پێشەوە لەوێیا شكست دەخوات ودەكوژرێت .
سەرەتا قابیل
هەموومان دەزانین وە ئاگاداری رووداوەكەی قابیل وهابیل بووین بەڵام بە داخەوە كەسمان لە راستی رووداوەكە نەگەیشتووین بگرە لەسەر مینبەرەكانیشدا بە هەڵە موسلمانانیان تێگەیاندووە بەڵام راست ودروستی رووداوەكە ئەمەی خوارەوەیە .
كاتێك خوای گەورە باوكە ئادەم ودایكە حەواءی دروست كرد فەرمووی نیشتەجێ بن لە بەهەشت بخۆن وبخۆنەوە بەڵام تخونی ئەم دارە مەبن خۆ ئەگەر واتان ئه‌و کاته ده‌چنه ڕیزی سته‌مکارانه‌وه، دوای ئەوە خوای گەورە بەردەوام باسی واقعەكە دەكات دەفەرمووێت [فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآَتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ[٢١] وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ[٢١] الاعراف] واتە شه‌یتان (ئه‌و سنووره‌ی بۆ ئاده‌م و حه‌وا به‌فرسه‌ت زانی) و ئینجا که‌وته فڕێدانی وه‌سوه‌سه‌و خه‌ته‌ره و خه‌یاڵ بۆ ناو دڵ و ده‌روونیان تا ئه‌و عه‌یب و عاره‌یان ده‌ربخات که شاراوه‌بوو لێیان (دوایی خۆی ئاشکراکرد) و پێی وتن: په‌روه‌ردگارتان ئه‌م دره‌خته‌ی لێ قه‌ده‌غه نه‌کردوون ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌یه نه‌وه‌کو ببنه فریشته، یاخود بۆ ئه‌وه‌یه نه‌وه‌کو له نه‌مران بن[٢٠] ئه‌وسا شه‌یتان زانی ده‌ترسن و دوودڵن) سوێندی بۆ خواردن که من به‌ڕاستی له ئامۆژگارانم بۆ ئێوه‌و دڵسۆزتانم[٢١] دوای ئەوەی كە شیطان بەسەریاندا زاڵ بوو لە بەربوومی دارەكەیان خوارد بەڵام سەیری دەكەین بزانین نهێنی حەرام كردنی ئەم دارە چی بوو لە ئایەتێكی تر بۆمان دەردەكەوێت كە لە ئەنجامی خواردنی بەربوومی دارەكە هۆرمۆن بۆ باوك ئادەم ودایكە حواء دروست بووە خوای گەورە دەفەرمووێت[فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ [36البقرة] واتە: شه‌یتان (فرسه‌تی لێهێنان) و له خشته‌ی بردن (وای لێكردن له به‌رو بوومی دره‌خته قه‌ده‌غه كراوه‌كه بخۆن) و له‌و شوێنه (خۆش و پڕ له نازو نیعمه‌ته) به‌ده‌ركردنی دان، ئه‌وسا پێمان وتن: (ماده‌م سه‌رپێچیتان كرد ئیتر لێره جێتان نابێته‌وه)، ده‌بێت دابه‌زنه خواره‌وه بۆ سه‌ر زه‌وی، جا (له‌وێ) هه‌نێدكتان دوژمنی هه‌ندێكتانن (شه‌یتان دوژمنی ئێوه‌یه و به‌رده‌وام هه‌وڵ ده‌دات دوژمنایه‌تی له نێوانتاندا به‌رپا بكات)، تاماوه‌یه‌كی دیاری كراو نیشته‌جێ ده‌بن له‌زه‌ویداو له نازو نیعمه‌ته‌كان سوود وه‌رده‌گرن و به‌هره‌وه‌ر ده‌بن.
سەرنج بەن لەم ئایەتەدا فەرمووی[وَقُلْنَا اهْبِطُوا] ئەمە بۆ كێ بوو ؟ ابلیس وئادەم حواء ئەمە لە ئایەتی چەند بوو؟ [٣٦] جا دوای ئەوە ئادەم علیه سلام لە ئایەتی[٣٧] پارایەوە نزای كرد خوای گەورە لێ قبوڵ كرد دوای ئەوە لە ئایەتی [٣٨] خوای گەورە چی فەرموو ؟ فەرموون لەگەڵ ئایەتەكە نهێنیەكە لێرەدایە[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ] [البقرة ٣٨] واتە: ئنجا وتمان: هه‌مووتان ده‌بێ دابه‌زن (بۆ سه‌ر زه‌وی) جا ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێك له لایه‌ن منه‌وه ڕێنوماییتان بۆهات، هه‌ركه‌س شوێن ڕێنوومایی من بكه‌وێت، ئه‌وه نه ترس و بیمیان له‌سه‌ر ده‌بێت، نه غه‌مگین و دڵته‌نگ ده‌بن.
تكایە سەرنج بەن:
ئەم جارە بە جۆری [كۆ] پێیان دەڵێت دابەزن ئەم جارە مەبەستی لە ابلیس نییە ابلیس لە جاری یەكەم دەركرا دووبارەی دەكەمەوە وەك خۆی[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] سەرنج بەن دەفەرمووێت هەمووتان وە دوای دەفەرموویت[فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى] واتە [جا ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێك له لایه‌ن منه‌وه ڕێنوماییتان بۆهات] ئایا ابلیس رێنمووی وەردەگرێت ؟ بێ گومان نەخێر ئەی بۆ دەفەرموویت[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] ؟ خۆ هەموومان دەزانین مەبەستی لە ئادەم وحواء ..ە بۆ بە شێوەی كۆ ناوی هێنان ؟، ئەوە چونكە دارە حەرام كراوەكە نهێنیەكی هەبووە وە خوای گەورەش رۆژێ ئەهات حەڵال بكات بەڵام باوكە ئادەم كە ابلیس وەسوەسەی بۆ دروست كردوو زاڵ بوو بە سەیردا لێی خوارد وە ئەم دارە بووە هۆی دروست بوونی هۆرمۆن ولە دایكە حواء وباوكە ئادەم وە بووە هۆی ئەوەی جووت ببن وە لە سورەتی الاعراف دەفەرمووێت[فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآَتُهُمَا] [الاعراف٢٢] واتە: جاکاتێک تامی به‌رو بوومی دره‌خته‌که‌یان چه‌شت، هه‌رچی عه‌یب و عاریان هه‌یه که‌وته ده‌ره‌وه ! ئەمە مانای چییە ؟ واتە بەربوومی دارە وای لێیان كردووە كە جووت بن كە جووتیش بوون منداڵ دروست بووە لە ناو سكی دایكە حواء كە قابیل وخوشكیكی بوون بە دووانە لە دوای ئەوەی كە جووت بوون عەیب عاریان دەركەوت خێرا چییان كرد؟ خوای گەورە دەفەرمووێت[وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ] واتە: ناچار به‌په‌له ده‌ستیاندایه گه‌ڵای دره‌خته‌کانی به‌هه‌شت عه‌یب و عاری خۆیان پێ دائه‌پۆشی . !
ئێستا زانیتان خوای گەورە كە بۆ بە جمع كۆ بە باوك وئادەم ودایكە حواء فەرموو هەمووتان دابەزن ؟ وەك دەفەرمووێت [قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] چونكە دووانەیەك بوون بە ناوی قابیل وخوشكەكەی لە بەهەشت پەیا بوون وە سونەتی خوای گەورە قەت قەت ناگۆردێت وەك خوای گەورە دەفەرمووێت[فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَحْوِيلاً] [فاطر 43] واتە ئیتر تۆ نابینیت هه‌رگیز له یاساو به‌رنامه‌کانی خوادا گۆڕانکاری پێش بێت، هه‌رگیز نابینیت یاساو به‌رنامه‌کانی خوا له نه‌خشه‌ی خۆیان لابده‌ن] .
جا تكایە سەرنج بەن كە باوكە ئادەم دایكە حواء هەڵەیان كرد راستەوخۆ خوای گەورە دەری نەكردن سەرەتا وەڵامی نەدانەوە دوای ئەوە باوكە ئادەم زۆر پاڕایەوە وەك خوای گەورە دەفەرمووێت[فَتَلَقَّى آَدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ] [البقرە37] واتە: پاشان ئاده‌م له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه چه‌ند وشه‌و نزایه‌كی وه‌رگرت (به‌دڵ و به‌كوڵ پاڕایه‌وه خوای میهره‌بانیش) نزاكه‌ی وه‌رگرت و لێی خۆش بوو، چونكه به‌ڕاستی ته‌نها ئه‌و، زاتێكی ئێجگار میهره‌بان و تۆبه وه‌رگره. (نزاكه‌ش له ئایه‌تی 23 ی سووره‌تی ئه‌عراف دا هاتووه) .
سەرنج بەن ئەی موسلمانان وەك ووتمان سونەتی خوای گەورە قەت گۆران كاری بەسەردا نایەت دوای چونكە بەڵگەشمان هەیە هەر لە خودی قورئاندا وەك یونس علیه سلام كە خوای گەورە نزاكانی بۆ ئێمە باس دەكات وەك دەفەرموویت[لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ] [الأنبياء 87] واتە په‌روه‌ردگارا هیچ خوایه‌ک نیه جگه له تۆ، پاکی و بێگه‌ردی هه‌ر بۆ تۆیه، به‌ڕاستی من له سته‌مکاران بووم .
پرسیار دەكەین ئایا خوای گەورە راستەوخۆ وەڵامی یونس علیه سلام دایەوە ؟ بێ گومان نەخێر زانایان وسونەت كۆكن لەسەر ئەوەی حەوت دانە ساڵ لەناو سكی حوت مایەوە وە بێ گومان سونەتی خوای گەورەش قەت قەت ناگۆردێت دوای هەڵەی باوكە ئادەم وحواء علیهم سلام خوای گەورە تەركی كردن وە باوكە ئادەمیش بەردەوام پاڕایەوە تا ماوەیەكی دوور ودرێژ كە دایكە حواء سكەكەی لەوێیا داناوە كە قابیل وخوشێكی بوون لە بەهەشت پەیا بوون بۆیە خوای گەورە بە جمع دەفەرموویت هەمووتان دابەزن واتە یەك دوو نییە چوارن بۆیە بە كۆ دەفەرموویت دابەزن .
دوای ئەوە كە باوكە ئادەم ودایكە حواء وقابیل وخوشكەكەی دابەزێنران خوای گەورە دووانەیەكی تری بە باوكە ئادەم ودایكە حواء ی بەخشی كە هابیل وخوشكەكەی بوون .
جا بە پێی تێپەڕ بوونی كات گەورە بوون قابیل بەردەوام دژایەتی هابیلی ئەكرد وە هەتا لە ئیشوكارا قابیل خۆی بە گەورە زانیوە شوانەتی نەكردووە هابیل كردوویەتی چونكە قابیل متكبر بووە وەك ابلیس خۆی بە گەورە زانیوە چونكە قابیل لە بەهەشت پەیا بوو هابیل لە زەوی بۆیە بەردەوام خۆی بە گەورە زانیوە هەتا وای لێ هات حوكمی خوای گەورەی رەت كردەوە بە شەرعی خوای گەورە رازی نەبوو كە خوای گەورە وای سونەت كرد كە قابیل خوشكی خۆی باتە هابیل وە هابیلیش خوشكی خۆی باتە قابیل بەڵام قابیل رازی نەبوو .
دووبارە بیرتان دێنمەوە سونەتی خوای گەورە قەت قەت گۆران كاری بەسەردا نایەت
پرسیار دەكەین ئایا ابلیس بۆ خوای گەورە نەفرەتی لێ كرد ؟
وەڵام: چونكە فەرمانی خوای گەورە حوكمی خوای گەورەی رەت كردەوە وە قابیلیش یەكەم مرۆڤ بوو كە خۆی بە گەورە زانی با بێینە سەر ئەوەی رووداوەكەی بەینی قابیل وهابیل چۆن بوو خوای گەورە دەفەرمووێت[وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ قَالَ لاَقْتُلَنَّكَ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ * لَئِن بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي مَا أَنَاْ بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لاَقْتُلَكَ إِنِّي أَخَافُ اللّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ * إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَلِكَ جَزَاء الظَّالِمِينَ * فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ * فَبَعَثَ اللّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءةَ أَخِيهِ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَـذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ] [المائدة: 27؛ 31] واتە به‌سه‌رهات و هه‌واڵی دوو کوڕه‌که‌ی ئاده‌م بۆ ئه‌و خه‌ڵکه بخوێنه‌ره‌وه که: به‌ڕاستی ڕوویداوه، ئه‌وه بوو کاتێک هه‌ردووکیان قوربانییان کرد، له یه‌کێکیان وه‌رگیرا (که له‌سه‌ر حه‌ق بوو، له خوا ترس بوو) و له‌وی تریان وه‌رنه‌گیرا (چونکه ڕق ئه‌ستوورو حه‌سوودو خوانه‌ناس بوو) به‌براکه‌ی وت: هه‌ر ده‌تکوژم ئه‌ویش له وه‌ڵامی هه‌ڕه‌شه‌که‌یدا وتی: خوای گه‌وره ته‌نها له پارێزکاران قوربانی و چاکه وه‌رده‌گرێت.
( 28 ) سوێند به خوا ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ست درێژ بکه‌یت بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی بمکوژیت، من ده‌ستدرێژ ناکه‌م بۆ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژم، چونکه به‌ڕاستی من له‌سزاو تۆڵه‌ی خوا، په‌روه‌ردگاری جیهانه‌کان ده‌ترسم.
( 29 ) (من به‌و ده‌ست درێژ نه‌کردنه‌م) به‌ڕاستی ده‌مه‌وێت به‌گوناهی من و گوناهی خۆیشته‌وه بگه‌ڕێیته‌وه، ئه‌وجا ده‌بیته نیشته‌جێی ناو ئاگر، هه‌ر ئه‌وه‌شه پاداشتی سته‌مکاران.
( 30 ) سه‌رئه‌نجام نه‌فسی سه‌رکه‌شی هانیداو کوشتنی براکه‌ی لاساده و ئاسان کردو کوشتی، ئیتر خۆی خسته ڕیزی خه‌ساره‌تمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه.
( 31 ) له‌وه‌ودوا گیری خوارد به‌ده‌ست ته‌رمه‌که‌یه‌وه، چونکه وادیاره یه‌که‌م که‌سه کوژرا بێت و شه‌هید بوو بێت)، ئه‌وسا خوای میهره‌بان قه‌له‌ڕه‌شێکی ناردو چاڵێکی له زه‌ویدا هه‌ڵکه‌ند (بۆ قه‌له‌ره‌شێکی تری مرداره‌وه بوو) تا نیشانی بدات چۆن لاشه‌ی براکه‌ی بشارێته‌وه، (هه‌رکه ئه‌وه‌ی دی) وتی: هاوار له من، ئایا ئه‌وه من نه‌متوانی وه‌کو ئه‌و قه‌له‌ڕه‌شه بکه‌م و به‌قه‌ده‌ر ئه‌وم لێنه‌هات تا لاشه و عه‌یب و عاری براکه‌م بشارمه‌وه، ئیتر بۆ هه‌میشه چووه ڕیزی په‌شیمانانه‌وه.
تكایە سەرنج بەن لە وەڵامی هەرەشەكانی قابیل بۆ هابیل، هابیل فەرمووی[سوێند به خوا ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ست درێژ بکه‌یت بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی بمکوژیت، من ده‌ستدرێژ ناکه‌م بۆ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژم، چونکه به‌ڕاستی من له‌سزاو تۆڵه‌ی خوا، په‌روه‌ردگاری جیهانه‌کان ده‌ترسم]دواتر فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ] واتە دەمەوێت تۆ به‌گوناهی من و گوناهی خۆیشته‌وه بگه‌ڕێیته‌وه] سەرنج بەن بۆ فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ] سەرنج بەن وەك دیارە دوو تاوانی دایە پاڵ قابیل ئەزانن دوو تاوانەكە چی بوون ؟
یەكەم: كوشتنی هابیل كە كوشتنی بە ناهەق بوو
دووەم: زینا كردن لەگەڵ خوشكی خۆی كە لەناو یەك سكدا هەڵگیرابوون
* بۆیە هابیل فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ]
دوای ئەوە هابیل فەرمووی[فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ]
تكایە سەرنج بەن برۆن بگەرێن لە قورئان وسونەت لفظی [اصحاب النار] لە قورئاندا بۆ ئەوانە بەكار دێت كە بۆ هەتا هەتایی لە دۆزەخدا دەمێنەوە هابیلیش ئەمەی بە قابیل وتووە واتە زانستی لابووە كە قابیل وای بەسەر دێت ئەگەر ئەم دوو تاوانە بكات .
تەبعەن برایان بۆ زانیاریتان ئەم دژیاتەیە كردنەی قابیل بۆ هابیل وە خۆ بە گەورە زانینی، شیطان یاخود ابلیس زەفەری پێ نەبردووە ابلیس هیچ دەستی لەناو ئەم رق كینەی قابیل بۆ هابیل نەبووە چونكە ئەها خوای گەورە باسی باوكە ئادەم ودایكە حواء دەكا دەفەرمووێت ابلیس وەسوەسەی بۆ دروست كردن وەك دەفەرمووێت[فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ] ئیتر سەرنجی رووداوەكەی بەینی قابیل وهابیل بكەن خوای گەورە نایخاتە ئەستۆی شیطان یاخود ابلیسی نەفرەت لێكراو !
بەڵكوو قابیل خۆی وەك ابلیس متكبر بووە نەی ویستووە هابیل هیج شتێكی هەبێت هەر بۆ زانیاریتان هابیل شوانەتی كردووە ئەو نەی كردووە بەڵكوو پیشەی كوشتوكاڵی هەڵبژاردووە چونكە متكبر بووە وەك ابلیس بۆیە سونەتی خوای گەورە قەت گۆران كاری بەسەر نایەت قابیلیش وەك شیطانی دووەم لە مرۆڤە هەتا رۆژی خۆی یەت دەمێنێتەوە لەسەر دونیا كە عیسا علیه سلام دەیكوژێت .
سەرنج بەن مرۆڤی سەرەتا چۆن بوون؟
لە فەرموودەیەك كە ئیمامی تورموذی ڕیوایه‌تی كردووه كه پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : " خلق الله آدم وطوله في السماء ستون ذراعاً فلم يزل الخلق ينقص حتى الآن "([4])واته : خوای گه‌وره ئاده‌می دروستكرد، به‌ژنی باڵای شه‌صت باڵ به‌رزبوو، به‌رده‌وام مه‌خلوقات ڕووی له كه‌می كردوه تا ئه‌سه‌رده‌مه‌ی ئێمه‌شی تێدایه .
واتە هەتا كات بەسەر زەویدا تێپەڕ ببێت مرۆڤەكان كورت دەبنەوە واتە لە بەرزو بڵندی كەم دەكەنەوە پرسیار دەكەین ئایا دەجال شێوەی چۆنە كە یەت، پرسیار لە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) كرا فەرموویان دەجال شێوەی چۆنە لە یەكێك لە وەسفەكانی فەرمووی پیاوێكی بەرز وبڵندە فەرموودەكە وەك خۆی ببینن
*قال رسول الله صلی الله عليه وسلم: رأيت الدجال رجل فيلمانيا، ضخم و جسيم ....
*فسئل النبي صلى الله عليه وسلم عن الدجال، فقال: رأيته فيلمانيًا، أقمر، هجانًا (رواه: الإمام أحمد، والنسائي، وأبو يعلى؛ بأسانيد صحيحة)...
*رأيت الدجال هجانًا، ضخمًا، فيلمانيًا (مسند أحمد (1/374)).....
سەرنج بەن لە دوو ریوایەتا دەفەرموویت پیاوێكی بەرز بڵندە پرسیار دەكەین ئەی لە فەرموودەكەی تر كە باسی باوكە ئادەم دەكات تا سەردەمی خۆی وبەردەوام مرۆڤەكان نزم دەبنەوە بڵندیان كەم دەبێتەوە ئەی بۆ دەجال هەر بەزرو بڵندە هەتا پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە یەكێك لە وەسفەكانی بۆ دەجال دەفەرمووێت قژی وەك گەلای دار وایە ئەوەندە گەورەیە واتە دەجال مرۆڤی سەرەتایە نەك ئیستا جا موقارنەی مرۆڤی سەردەمی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) بكەین بە ئێستا بێ گومان جیاوازن چونكە زانستیش لەسەر ئەوە كۆكە كە هەتا كات تێپەڕ ببێت مرۆڤەكان بە ئاژەڵ بونەوەرەكان بە گشتیەوە روو لە لاوازی دەكەن بە لاشە .
كەواتە ئەوە سەلمینرا كە دەجال كەسێكە لە كۆنەوە هەر دەژێت هەتا رۆژی خۆی یەت ئەو كەسەش ناوی [قابیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــل] براكەی هابیـل ..
ئەم قابیلە ئەو كەسەیە كە هەموو پێغه‌مبه‌ران علیهم سلام هۆشداریان داتەوە گەلەكەی خۆیان لە فتنەكەی كە بە دەجال ناسراوە زۆرینەی پێغه‌مبه‌ران علیهم سلام ئاگاداری گەلەكەیان كردۆتەوە یەكێكیان موسی بوو علیه سلام بەڵام قابیل توانی بە هەر شێوەیەك بێت خۆی بگەیەنێتە ناو گەلی موسی علیه سلام وگومڕایان بكات وبڕواتیش بە بێ ئەوەی موسی علیه سلام بتوانێت دەستیشی لێ بەرز بكاتەوە هەر خودی قابیل بوو گەلەكەی موسای گومرا كرد علیه سلام بە سیفاتێك هاتە ناو گەلی جولەكە ناوی خۆی كرد بە سامری ..!
سامری كێ بوو ؟
(سورة طه، الآيات 80 و83-97)
خودا دەدەفەرمووێت: ئەی نەوەی ئیسرائیل بێگومان ئێمە ئێوەمان لە دەست دوژمنەکەتان ڕزگار کردو بەڵێنیشمان دانێ که لای ڕاستی کێوی طوردا (پەیمانتان لێ وەربگرین)، گەزۆ و شەلاقەشمان بۆ دابین کردن.
ئەوجا لەدیمەنی پاڕانەوەو لاڵەدا (مووسا) لەلای كێوی (طوور)دا دەبینین، خوا فەرمووی: ئەی موسا! چی پەلەی لێنایتە وە،وا له گەلەكەت پێشكەوتی هەتا زووتر بگەیتە كێوی توور؟! بەڵێ پێشتر خوا بەڵێنی بە موسا دابوو كەدوای چل رۆژ پیاوماقووڵانی گەلەكەی لەتەك خۆی بێنێ بۆ خزمەت پەروەردگاریی. جا ئەویش لەگەڵ حەفتا كەسدا هاتن و ئەوانی لە خوار كێوەكەدا بەجێ هێشت.
مووسا گوتی: ئەوانیش وان لەدوامەوە من پەلەم كرد بۆلای تۆ، تا خۆشنوودو رازیی بێ.
خوا فەرمووی: بێگومان دوای هاتنی تۆ ئێمە گەلەكەتمان تاقیكردەوە وە سامریی گومڕایكردن بە گوێرەكە پەرستن، چونكە كاتی خۆی ئەوەندە لەناو كۆیلەگەرییدا مابوونەوە سرووشتییان بەزیبوو.. بۆیە خێرا چوونە سەرقسەی سامیریی.
ئینجا موسا كاتێ ئەوەی بیست دوای جێبەجێ كردنی كارەكەی بەپەلەو زۆر دڵ بە مەراق و بەخەفەت و خەشمەوە گەڕایەوە بۆ لای گەلەكەی وتی: هۆزی من! ئاخۆ پەروەردگارتان بەڵێنی باشی پێنەدان بەخێرو خۆشی دونیاو ئاخیرەت یاخۆ كەمن بەجێم هێشتن زۆرم پێچوو؟ تا ئێوە ئەو هەموو چاكەیەتان لەبیربچێتەوە؟! یا هەر ویستتان بەرسزای پەروەردگارتان بكەون، چونكە ئەوكارەی ئێوە كاری كەسێكە كە بەدەست ئەنقەست بییەوێ دووچاری سزای خوا بێت واپەیمانی منتان شكاند و لەدژی بەڵێنەكەی من جووڵانەوە، ئەی بڕیار وانەبوو لەسەر یەكخواپەرستیی بمێننەوە؟
ئەوانیش ئەیانەوێ داوای لێبوردن بكەن و پاساو بێننەوە، بۆیە وتیان: ئێمە بەدەسەڵات و ویستی خۆمان سەرپێچیمان لەفەرمانەكەی تۆ نەكرد بەڵكو كاتێ كە دەرچووین زێڕو زیوێكی ژنە میسریەكان - كە گیریان خواردبوو بە دەستیەوە- لە كۆڵ نابووین جا بەناچاری فڕێمان دایە ناو بۆتەكە كەوەو پڕبوو لەئاگر سامیریش هەروا بەو جۆرە فرت وفێڵی خۆی گێڕاو فڕێیدایە سەر جێپێی ئەسپەكەی جوبرەئیل و ئەنجامەكەی ئەمە دەرچوو.
ئیتر - لەخشڵەكە- پەیكەری گوێلكێكی بۆ سازدان، كە دەنگ و بۆڕەی دەهات!. ئەڵێن: سامریی تەواوی زێڕەكەی لێوەرگرتن و فڕێیدایەناو بۆتەكەوەو توانیەوەو قاڵبێكی گوێرەكەی بۆ داڕشتن، ئەو جا زێرو زیوەكەی رژاند بەسەریاو جارجارێك بۆڕەیەكی لێوە دەهات ئەوسا سامیری وگەلە بێ دینەكەی وتیان: ئەمە خوای ئێوەو، خوای موساشە جا ئەو لەبیری چوو كە خوا لێرەیە، ئەگینا نەدەچوو بۆ كێوی (طوور).
ئاخۆ ئەوانە كە ئەو گوێلكە ئەپەرستن نابینن كە ئەو گوێلكەیە نە وەڵامێكیان دەداتەوە ئەگەر داوایەكی لێبكەن وە نە دەسەڵاتی زیانێكی بۆ یان هەیە، واتە: هەر هیچ نەبێ وەكو گوێرەكەی خواكردیش نییە، جۆرە كەڵكێكی لێوەربگیرێ، ئەی ئیتر ئەوانە بۆچی ئەوەندە كەو دەنن؟ (ئیبن كەسیر) دەڵێت: پوختەی ئەو شتەی كە ئەو نەفامانە كردیانە بیانوو بۆ خۆیان بەم جۆرە بوو كە: خشڵ و زێڕەكەیان بە حەرام دەزانی ، لەبەر ئەوە فڕێیان دا، كەچی لەو لاوە گوێرەكە دەپەرستن!! واتە: لە گوناهی بچووك سڵ دەكەنەوە، كەچی گوناهە گەورەكان دەكەن، ئەمە وەك ئەوە وایە كە لە ریوایەتێكی راستدا هاتووە: (عن ابن عمر أنه سأله رجل من أهل العراق عن دم البعوض إذا أصابت الثوب- يعني هل يصلي فيه أم لا؟- فقال ابن عمر: انظروا إلى أهل العراق قتلوا ابن بنت رسول الله (صلی الله علیه وسلم) - يعني الحسين - وهم يسألون عن دم البعوض) فتح الباري، مسند الإمام أحمد . واتە عەبدوڵڵای كوڕی عومەر- خوا لێیان رازیی بێ- پیاوێكی عێراقی پرسیاری خوێنی میشوولەی لێدەكات، ئایا نوێژییە یان نا؟ لە وەڵامدا وتی: تەماشای سەلیقەی عێراقیەكان بكە! لەلایەكەوە (حسین)ـی كچەزای پیغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەكوژن! لەم لایشەوە لەخوێنی مێشوولە دەپرسن!.
بێگومان لە پێش گەڕانەوەی موسادا هاروونیش پێیگوتن: ئەی هۆزی من! وریا بن! ئێوە بەو گوێرەكە زێڕینەیە تاقیكراونەتەوە، دەسا فریو مەخۆن و مەیپەرستن و بەراستی پەروەردگارتان خوا بەخشندەكەیە، دە شوێنی من كەون و فەرمانی من جێبەجێ بكەن؛ گوێرەكە مەپەرستن.
كەچی دوای ئەم هەموو قسەو ئامۆژگاریە وتیان: هەرگیزای هەرگیز ئێمە لەو گوێلكە دەست هەڵناگرین و، هەر بەردەوام لەلای دەمێنینەوە و ئەیپەرستین تا موسا ئەگەرێتەوە لامان بابزانین ئەو چی ئەڵێت؟.
موسا كەبەو هەموو ڕق وو خەشمەوە گەڕایەوە وتی: هارون! كە دیتت ئەوانە گومڕا بوون چی وای لێكردیت.
كە بەزوویی نەیەت بەدوامداو بەسەرهاتەكەم بۆ باس بكەیت؟! ئاخۆ تۆش سەرپێچی فەرمانەكەمت كردو قسەكەمت شكاند، ئەی پێم نەگوتی تۆ جێگری منی؟ جابە توندی مووی سەرو ڕیشی ڕاكێشا.
هاروون ئەیەوێت بەوشەی (یا ابن ام) سەرنجی موسا ڕاكێشێت -ئەگەر چی برای باوك و دایكییەتی- بۆیە وتی: ئەی كوڕی دایكم! ڕیش و قژم مەگرە، من بۆیە بەزوویی ئاگادارم نەكردیت لەوە ترسام پێم بڵێیت: تۆ جیاوازیت خستە ناو بەنی ئیسرائیل و چاوەڕوانی قسەی منت نەكرد بەڵێ.. ڕاستە موسا هارونی كردە جێنشینی خۆی، بەڵام ئەمیش لەترسی دروستبوونی دوو بەرەكی نەیوێرا بە خێرایی هەواڵەكەی پێ بگەیەنێت.
ئینجا موسا ڕووئەكاتە سامیریی و، پێی ئەڵێت: ئەی سامیریی! ئەم كارە خەتەرناكە چبوو ئەنجامت دا !
سەرنج بەن تكایە سەرەتا موسی علیه سلام رووی كردە هاروونی براكەی علیه سلام كە بێ تاوان بوو ئنجا ریشی راكێشا !
كەچی روو لە ئەنجام دەری تاوانەكە دەكات چی پێ دەڵێت ؟
[قَالَ فَمَا خَطْبُكَ يَا سَامِرِيُّ][طــە95]
بەرامبەر بە سامری هێمنە ! كە ئەنجامدەری تاوانە گەورەكەیە دیارە شتێ دەزانێت ونایەوێت بە گەلەكەی بڵێت تا بارەدۆخەكە بەرەو ئاسایی بچیتەوە دوای ئەوە خوای گەورە فەرمان بە گەلەكەی دەكا كە بە دەستی خۆیان خۆیان بكوژن بەراستی ئەمە باشترینە بۆیان وە جا هەنێك فەرمانەكە قبوڵ دەكەن وە هەندێكیش نایكەن بۆیە دەبێتە جەنگ وموشریەكان دەكوژن ..
بەڵام سامری وون بوو لە هیچ فەرموودەیەك ئایەتێك نییە باسی مردنی یاخود كوشتنی سامری بكات. !
بۆ كوێ رۆشت وون بوو ؟
كەوایە دەجال بووە هات كاری خۆی كردوو رۆشتیش هەر بۆشە هەموو پێغه‌مبه‌رەكان ئاگاداری گەلەكەیان كردۆتەوە كە ئاگایان لە دەجال هەبێت لە خشتەیان نەبات چونكە ١٢٤ هەزار پێغه‌مبه‌ر هەیە خوای گەورە باسی٢٥ پێغه‌مبه‌ری كردووە علیهم سلام وە چەندەها گەلی گومڕا كردووە بەڵام یەكێكیان لە قورئاندا باس كراوە ئەویش گەلی موسا بووە علیه سلام كە لە قورئاندا ئاماژەی پێ كراوە .
ابن صياد كێ بوو ؟
پیاوێكی یەهودی بووە كە هەموو هاوەڵان گومانیان وا بووە كە ئەو دەجالە وە تەنانەت پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) گومانی وا بووە كە ئەم پیاوە دەجال بێت بەڵام تائكیدی لەسەر نەكردۆتەوە امامی عمر خوای گەورە لێی رازی بێت سوێندی خواردووە كە ابن صياد دەجالە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ئنكاری نەكردووە خۆی بێ دەنگ كردووە وە چەندەها هاوەڵی تر بەهەمان شێوە بەڵام مەوقوفی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هەر بێ دەنگی بووە .
سەیرە ! كە هەمان هەڵوێستی موسیا علیه سلامی هەبووە بەرامبەر بە ابن صياد كە موسا
بەرامبەر بە سامری چۆن بووە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) وا بەرامبەر بە ابن صياد وا بووە سەیرە !
دوای وەفاتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ابن صياد چی بەسەر هات ؟
موسلمان بوونی خۆی راگەیاند !
دوای ئەوە هاوەڵە بەڕێزەكان خوای گەورە لێیان رازی بێت بەردەوام گومانیان وا بوو كە ئەم پیاوە دەجالە .
دوای وەفاتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) عبداللەی كوری عومەر خوای گەورە لێی رازی بێت لە مەدینە ابن صيادی بینی سەیری دەم چاوی ابن صيادی كرد شتێكی سەیری لە دەم چاوی بینی ئەویش چاوێكی كوێر بووە بەڵام لە سەردەمی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) چاوی وا نەبوو پێی ووت بۆ وات بەسەر هاتووە ؟
ابن صياد وتی نازانم !
عبداللە ووتی چۆن نازانی ؟
ابن صياد ووتی منیش حەزم دەكرد خوای گەورە وام بەسەر نەهاتایە واتە نەیگێرایەوە .
عبداللەی كوری عومریش توورە بوو لێی بە دارێك زۆری پیا كێ شا تا دارەكەی پێ شكاند دواتر رووداوەكە كاتی بەسەر چوو ..
دوای ئەم لێدانە ئنجا موسلمان بوونی خۆی راگەیاند چونكە بەردەوام گومانیان لەسەری بوو كە ئەو دەجالە، دوای ماوەیەك گفتوۆیەكی لەگەڵ بن مسعود كرد خوای گەورە لێی رازی بێت .
بن مسعود كلاسێك ئاوی بە ابن صيادی یا
ابن صياد رەتی كردەوە
بن مەسعود ووتی چیتە ؟
ابن صياد ووتی دەمەوێت برۆمە بن فلانە دار وە بە پەتێك خۆم بكوژم '
بن مەسعود ووتی بۆ ؟
ابن صياد ووتی چونكە هەموو خەڵكی بە من دەڵێن تۆ دەجالی وە كەسیش بیر لە فەرموودەكانی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ناكاتەوە
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فەرمووی دەجال كافرە ؟ ئێ منیش موسلمانم !
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فەرمووی دەجال ناتوانێت بچێتە مەدینە ومككە ؟
ئەوەتا من ئەرۆمە مەدینە ومككە !
بن مەسعود ووتی راست دەكەی بۆ ئێمە بە تۆ دەڵێین دەجال !
دوای ماوەیەكی پێ چوو منداڵەكانی ابن صياد هەمووی مردن چونكە منداڵیشی هەبوو
دوای ماوەیەكی تر شەرێك هاتە پێش ووتیان ابن صيادیش بەژداری كرد وەك طابعین باسی دەكەن دوای تەواو بوونی شەرەكە ابن صياد وون بوو وە زۆر گەران لەناو زیندووەكان ومردووەكان نەبوو .
وە هەتا ئێستاش دیارە نەماوە زانایانیش لایان سەیرە ابن صياد بۆ كوێ رۆشت ؟
تەبعەن ابن صياد گەورەترین فێڵی لە طابعین وهاوەڵان كرد فەرموودەكانی بە عەكسەوە گێرایەوە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) دەفەرموویت بە سیفاتی مەسیح ناتوانێت داخڵی مەدینە ومككە بێت واتە ئەم ابن صيادە دەجال بوو بەڵام نەیتوانی هیچ بكات هەتا رۆژێك ابن صياد لە بن دارێك دانیشتبوو لەگەڵ خۆی قسەی دەكرد پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە پشتیە بوو گوێی لێ رائەگرت چەندێكی پێچوو دایكی ابن صياد ووتی كورم ئەوەتا پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە پشتە، ابن صياد ئاگادار بوویەوە رۆشت هاوڕیشی نەدایەوە .
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) چی فەرموو ؟ فەرمووی[ لو تركته كان عرفت هو الدجال او لا] واتە ئەگەر وازت بهێنایە ئەم زانی كە دەجالە یاخود نا .!، بۆیە برایان ابن صياد كەسێكی ئاسایی نەبوو وە بۆشە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) خۆی لێی بێ دەنگ كردووە هەتا جاریكیان عمری كوری خطاب ویستی لە گەردەنی بات پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هەلوێستی چی بوو ؟ [إن يكن هو لن تسلط عليه] واتە ئەی عمر لێی گەڕێ تۆ ناتوانی !!
كەوایە پێغه‌مبه‌ری خوا موساومحمد ( صلی الله علیه وسلم ) یەك هەڵیوستیان بەرامبەر بە سامری وابن صياد هەبووە بێ گومان سامری وابن صياد یەك كەسن كە خودی قابیل بووە .
بولس الطرسوسي كێ بوو ؟
بولس الطرسوسي كە بە بولس الرسول لە لایان گاورەكانەوە ناسراوە بە یەكێك لە نێردراوەكانیان دائەنێن یاخود بە مەهدی دەزانن، دوای عیسا علیه سلام هات ئاینی ئیسلامی هەموو شێواند كە عیسا علیه سلام بانگەوازی بۆ ئاینی ئیسلام كردووە بەڵام كردی بە ئاینی باوك وكور رۆح القودس العیاذ باللە .!
عبد الله بن سبأ كێ بوو ؟
عبداللە ی كوری سبآ كەسێكی یەهودە ی بوو ئەو سەرچاوەی دروست بوونی شیعە وخواریجەكان بوو لە سەرەتایە امامی علی ڕضی اللە عنه ووتاری ئەدا عبداللەی كوری سىآ هەستاوە ووتی علی امام علی ووتی بەڵێ' ووتی تۆ خوای لەسەر زەوی، ئەمە سەرەتای ئەوە بوو كە ئولوهیەتیان بە امام علی دا دواتر خەڵكێكی زۆر بە دوای فكری عبد اللەی كوری سبآ وە باوەریان وابوو امام علی خوایە امامی علی فەرمانی دەركرد ئەوەی وا بڵێت سزای سوتاندنە خەڵكێكی زۆری سوتاند وە هیزی بەسەر عبداللەی كوری سبآ نەبوو عبداللە كوری سبآ بە هەر جۆرێك بوو خۆی گەیاندە مسر لەوێ بەردەوام بوو لە فكرە بۆ گەنەكەی وە هەندێك سەرچاوەی ضعیف دەلین لەوێ مرد بەڵام پشت راست نین بەهەر حاڵ ئەویش وون بوو، عبداللەی كوری سبآ پیاوێكی زۆر وەهمی بوو هەتا زانایان وەك خەیاڵ باسی ئەم كەسایەتیە دەكەن دەڵین شتێكی زۆر خەیاڵاوی وراستی بووە .!
واتە:قابیل = سامری = بولس الطرسوسي = ابن الصياد = عبداللە بن سبآ = لە كۆتادا مسيح الدجال !
واتە واتە ئەم كەسایەتیانە هەرپێنچیان یەك كەسایەتیان هەیە كە لە كۆتادا خۆی بە سیفاتی مەسیحی دەجال نیشان دەدات، دەمەوێت بشڵێم دەجال تەنیا بە سیفاتی مەسیحی دەجال كە بە سیفاتی عیسا علیه سلام دێتە پێشەوە نەبەستراوەتەوە دەجال بە جۆرەها سیفات یەت كە چوار دانەمان بۆ باس كردن .
نوسین وئامادەكردنی Hastyar Kurdi.... Fb/54.kurdi
قابیلی براكەی هابیل خودی دەجالە وە تا ئێستاش لە ژیاندایە وبەردەوام مرۆڤەكان گومڕا دەكات وە بە چەندەها ناو وسیفات مرۆڤەكان گومڕا كردووە بەم ناوانە هاتووە [سامری_ابن صیاد_عبدالله بن سبأ_بولس الطرسوسي] وە بە چەند سیفاتی تریش كە ئێمە نایزانین، پێشەكی دەجال تەنها بە سیفاتی مەسیحی دەجال نەبەستراوەتەوە بەردەوام بە جۆرەها سیفات دێتە پێشەوە بەڵام بە سیفاتی مەسیحی عیسا كە دێتە پێشەوە لەوێیا شكست دەخوات ودەكوژرێت .
سەرەتا قابیل
هەموومان دەزانین وە ئاگاداری رووداوەكەی قابیل وهابیل بووین بەڵام بە داخەوە كەسمان لە راستی رووداوەكە نەگەیشتووین بگرە لەسەر مینبەرەكانیشدا بە هەڵە موسلمانانیان تێگەیاندووە بەڵام راست ودروستی رووداوەكە ئەمەی خوارەوەیە .
كاتێك خوای گەورە باوكە ئادەم ودایكە حەواءی دروست كرد فەرمووی نیشتەجێ بن لە بەهەشت بخۆن وبخۆنەوە بەڵام تخونی ئەم دارە مەبن خۆ ئەگەر واتان ئه‌و کاته ده‌چنه ڕیزی سته‌مکارانه‌وه، دوای ئەوە خوای گەورە بەردەوام باسی واقعەكە دەكات دەفەرمووێت [فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآَتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ[٢١] وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ[٢١] الاعراف] واتە شه‌یتان (ئه‌و سنووره‌ی بۆ ئاده‌م و حه‌وا به‌فرسه‌ت زانی) و ئینجا که‌وته فڕێدانی وه‌سوه‌سه‌و خه‌ته‌ره و خه‌یاڵ بۆ ناو دڵ و ده‌روونیان تا ئه‌و عه‌یب و عاره‌یان ده‌ربخات که شاراوه‌بوو لێیان (دوایی خۆی ئاشکراکرد) و پێی وتن: په‌روه‌ردگارتان ئه‌م دره‌خته‌ی لێ قه‌ده‌غه نه‌کردوون ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌یه نه‌وه‌کو ببنه فریشته، یاخود بۆ ئه‌وه‌یه نه‌وه‌کو له نه‌مران بن[٢٠] ئه‌وسا شه‌یتان زانی ده‌ترسن و دوودڵن) سوێندی بۆ خواردن که من به‌ڕاستی له ئامۆژگارانم بۆ ئێوه‌و دڵسۆزتانم[٢١] دوای ئەوەی كە شیطان بەسەریاندا زاڵ بوو لە بەربوومی دارەكەیان خوارد بەڵام سەیری دەكەین بزانین نهێنی حەرام كردنی ئەم دارە چی بوو لە ئایەتێكی تر بۆمان دەردەكەوێت كە لە ئەنجامی خواردنی بەربوومی دارەكە هۆرمۆن بۆ باوك ئادەم ودایكە حواء دروست بووە خوای گەورە دەفەرمووێت[فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ [36البقرة] واتە: شه‌یتان (فرسه‌تی لێهێنان) و له خشته‌ی بردن (وای لێكردن له به‌رو بوومی دره‌خته قه‌ده‌غه كراوه‌كه بخۆن) و له‌و شوێنه (خۆش و پڕ له نازو نیعمه‌ته) به‌ده‌ركردنی دان، ئه‌وسا پێمان وتن: (ماده‌م سه‌رپێچیتان كرد ئیتر لێره جێتان نابێته‌وه)، ده‌بێت دابه‌زنه خواره‌وه بۆ سه‌ر زه‌وی، جا (له‌وێ) هه‌نێدكتان دوژمنی هه‌ندێكتانن (شه‌یتان دوژمنی ئێوه‌یه و به‌رده‌وام هه‌وڵ ده‌دات دوژمنایه‌تی له نێوانتاندا به‌رپا بكات)، تاماوه‌یه‌كی دیاری كراو نیشته‌جێ ده‌بن له‌زه‌ویداو له نازو نیعمه‌ته‌كان سوود وه‌رده‌گرن و به‌هره‌وه‌ر ده‌بن.
سەرنج بەن لەم ئایەتەدا فەرمووی[وَقُلْنَا اهْبِطُوا] ئەمە بۆ كێ بوو ؟ ابلیس وئادەم حواء ئەمە لە ئایەتی چەند بوو؟ [٣٦] جا دوای ئەوە ئادەم علیه سلام لە ئایەتی[٣٧] پارایەوە نزای كرد خوای گەورە لێ قبوڵ كرد دوای ئەوە لە ئایەتی [٣٨] خوای گەورە چی فەرموو ؟ فەرموون لەگەڵ ئایەتەكە نهێنیەكە لێرەدایە[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ] [البقرة ٣٨] واتە: ئنجا وتمان: هه‌مووتان ده‌بێ دابه‌زن (بۆ سه‌ر زه‌وی) جا ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێك له لایه‌ن منه‌وه ڕێنوماییتان بۆهات، هه‌ركه‌س شوێن ڕێنوومایی من بكه‌وێت، ئه‌وه نه ترس و بیمیان له‌سه‌ر ده‌بێت، نه غه‌مگین و دڵته‌نگ ده‌بن.
تكایە سەرنج بەن:
ئەم جارە بە جۆری [كۆ] پێیان دەڵێت دابەزن ئەم جارە مەبەستی لە ابلیس نییە ابلیس لە جاری یەكەم دەركرا دووبارەی دەكەمەوە وەك خۆی[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] سەرنج بەن دەفەرمووێت هەمووتان وە دوای دەفەرموویت[فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى] واتە [جا ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێك له لایه‌ن منه‌وه ڕێنوماییتان بۆهات] ئایا ابلیس رێنمووی وەردەگرێت ؟ بێ گومان نەخێر ئەی بۆ دەفەرموویت[قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] ؟ خۆ هەموومان دەزانین مەبەستی لە ئادەم وحواء ..ە بۆ بە شێوەی كۆ ناوی هێنان ؟، ئەوە چونكە دارە حەرام كراوەكە نهێنیەكی هەبووە وە خوای گەورەش رۆژێ ئەهات حەڵال بكات بەڵام باوكە ئادەم كە ابلیس وەسوەسەی بۆ دروست كردوو زاڵ بوو بە سەیردا لێی خوارد وە ئەم دارە بووە هۆی دروست بوونی هۆرمۆن ولە دایكە حواء وباوكە ئادەم وە بووە هۆی ئەوەی جووت ببن وە لە سورەتی الاعراف دەفەرمووێت[فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآَتُهُمَا] [الاعراف٢٢] واتە: جاکاتێک تامی به‌رو بوومی دره‌خته‌که‌یان چه‌شت، هه‌رچی عه‌یب و عاریان هه‌یه که‌وته ده‌ره‌وه ! ئەمە مانای چییە ؟ واتە بەربوومی دارە وای لێیان كردووە كە جووت بن كە جووتیش بوون منداڵ دروست بووە لە ناو سكی دایكە حواء كە قابیل وخوشكیكی بوون بە دووانە لە دوای ئەوەی كە جووت بوون عەیب عاریان دەركەوت خێرا چییان كرد؟ خوای گەورە دەفەرمووێت[وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ] واتە: ناچار به‌په‌له ده‌ستیاندایه گه‌ڵای دره‌خته‌کانی به‌هه‌شت عه‌یب و عاری خۆیان پێ دائه‌پۆشی . !
ئێستا زانیتان خوای گەورە كە بۆ بە جمع كۆ بە باوك وئادەم ودایكە حواء فەرموو هەمووتان دابەزن ؟ وەك دەفەرمووێت [قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا] چونكە دووانەیەك بوون بە ناوی قابیل وخوشكەكەی لە بەهەشت پەیا بوون وە سونەتی خوای گەورە قەت قەت ناگۆردێت وەك خوای گەورە دەفەرمووێت[فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَحْوِيلاً] [فاطر 43] واتە ئیتر تۆ نابینیت هه‌رگیز له یاساو به‌رنامه‌کانی خوادا گۆڕانکاری پێش بێت، هه‌رگیز نابینیت یاساو به‌رنامه‌کانی خوا له نه‌خشه‌ی خۆیان لابده‌ن] .
جا تكایە سەرنج بەن كە باوكە ئادەم دایكە حواء هەڵەیان كرد راستەوخۆ خوای گەورە دەری نەكردن سەرەتا وەڵامی نەدانەوە دوای ئەوە باوكە ئادەم زۆر پاڕایەوە وەك خوای گەورە دەفەرمووێت[فَتَلَقَّى آَدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ] [البقرە37] واتە: پاشان ئاده‌م له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه چه‌ند وشه‌و نزایه‌كی وه‌رگرت (به‌دڵ و به‌كوڵ پاڕایه‌وه خوای میهره‌بانیش) نزاكه‌ی وه‌رگرت و لێی خۆش بوو، چونكه به‌ڕاستی ته‌نها ئه‌و، زاتێكی ئێجگار میهره‌بان و تۆبه وه‌رگره. (نزاكه‌ش له ئایه‌تی 23 ی سووره‌تی ئه‌عراف دا هاتووه) .
سەرنج بەن ئەی موسلمانان وەك ووتمان سونەتی خوای گەورە قەت گۆران كاری بەسەردا نایەت دوای چونكە بەڵگەشمان هەیە هەر لە خودی قورئاندا وەك یونس علیه سلام كە خوای گەورە نزاكانی بۆ ئێمە باس دەكات وەك دەفەرموویت[لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ] [الأنبياء 87] واتە په‌روه‌ردگارا هیچ خوایه‌ک نیه جگه له تۆ، پاکی و بێگه‌ردی هه‌ر بۆ تۆیه، به‌ڕاستی من له سته‌مکاران بووم .
پرسیار دەكەین ئایا خوای گەورە راستەوخۆ وەڵامی یونس علیه سلام دایەوە ؟ بێ گومان نەخێر زانایان وسونەت كۆكن لەسەر ئەوەی حەوت دانە ساڵ لەناو سكی حوت مایەوە وە بێ گومان سونەتی خوای گەورەش قەت قەت ناگۆردێت دوای هەڵەی باوكە ئادەم وحواء علیهم سلام خوای گەورە تەركی كردن وە باوكە ئادەمیش بەردەوام پاڕایەوە تا ماوەیەكی دوور ودرێژ كە دایكە حواء سكەكەی لەوێیا داناوە كە قابیل وخوشێكی بوون لە بەهەشت پەیا بوون بۆیە خوای گەورە بە جمع دەفەرموویت هەمووتان دابەزن واتە یەك دوو نییە چوارن بۆیە بە كۆ دەفەرموویت دابەزن .
دوای ئەوە كە باوكە ئادەم ودایكە حواء وقابیل وخوشكەكەی دابەزێنران خوای گەورە دووانەیەكی تری بە باوكە ئادەم ودایكە حواء ی بەخشی كە هابیل وخوشكەكەی بوون .
جا بە پێی تێپەڕ بوونی كات گەورە بوون قابیل بەردەوام دژایەتی هابیلی ئەكرد وە هەتا لە ئیشوكارا قابیل خۆی بە گەورە زانیوە شوانەتی نەكردووە هابیل كردوویەتی چونكە قابیل متكبر بووە وەك ابلیس خۆی بە گەورە زانیوە چونكە قابیل لە بەهەشت پەیا بوو هابیل لە زەوی بۆیە بەردەوام خۆی بە گەورە زانیوە هەتا وای لێ هات حوكمی خوای گەورەی رەت كردەوە بە شەرعی خوای گەورە رازی نەبوو كە خوای گەورە وای سونەت كرد كە قابیل خوشكی خۆی باتە هابیل وە هابیلیش خوشكی خۆی باتە قابیل بەڵام قابیل رازی نەبوو .
دووبارە بیرتان دێنمەوە سونەتی خوای گەورە قەت قەت گۆران كاری بەسەردا نایەت
پرسیار دەكەین ئایا ابلیس بۆ خوای گەورە نەفرەتی لێ كرد ؟
وەڵام: چونكە فەرمانی خوای گەورە حوكمی خوای گەورەی رەت كردەوە وە قابیلیش یەكەم مرۆڤ بوو كە خۆی بە گەورە زانی با بێینە سەر ئەوەی رووداوەكەی بەینی قابیل وهابیل چۆن بوو خوای گەورە دەفەرمووێت[وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ قَالَ لاَقْتُلَنَّكَ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ * لَئِن بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي مَا أَنَاْ بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لاَقْتُلَكَ إِنِّي أَخَافُ اللّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ * إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَلِكَ جَزَاء الظَّالِمِينَ * فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ * فَبَعَثَ اللّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءةَ أَخِيهِ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَـذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ] [المائدة: 27؛ 31] واتە به‌سه‌رهات و هه‌واڵی دوو کوڕه‌که‌ی ئاده‌م بۆ ئه‌و خه‌ڵکه بخوێنه‌ره‌وه که: به‌ڕاستی ڕوویداوه، ئه‌وه بوو کاتێک هه‌ردووکیان قوربانییان کرد، له یه‌کێکیان وه‌رگیرا (که له‌سه‌ر حه‌ق بوو، له خوا ترس بوو) و له‌وی تریان وه‌رنه‌گیرا (چونکه ڕق ئه‌ستوورو حه‌سوودو خوانه‌ناس بوو) به‌براکه‌ی وت: هه‌ر ده‌تکوژم ئه‌ویش له وه‌ڵامی هه‌ڕه‌شه‌که‌یدا وتی: خوای گه‌وره ته‌نها له پارێزکاران قوربانی و چاکه وه‌رده‌گرێت.
( 28 ) سوێند به خوا ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ست درێژ بکه‌یت بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی بمکوژیت، من ده‌ستدرێژ ناکه‌م بۆ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژم، چونکه به‌ڕاستی من له‌سزاو تۆڵه‌ی خوا، په‌روه‌ردگاری جیهانه‌کان ده‌ترسم.
( 29 ) (من به‌و ده‌ست درێژ نه‌کردنه‌م) به‌ڕاستی ده‌مه‌وێت به‌گوناهی من و گوناهی خۆیشته‌وه بگه‌ڕێیته‌وه، ئه‌وجا ده‌بیته نیشته‌جێی ناو ئاگر، هه‌ر ئه‌وه‌شه پاداشتی سته‌مکاران.
( 30 ) سه‌رئه‌نجام نه‌فسی سه‌رکه‌شی هانیداو کوشتنی براکه‌ی لاساده و ئاسان کردو کوشتی، ئیتر خۆی خسته ڕیزی خه‌ساره‌تمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه.
( 31 ) له‌وه‌ودوا گیری خوارد به‌ده‌ست ته‌رمه‌که‌یه‌وه، چونکه وادیاره یه‌که‌م که‌سه کوژرا بێت و شه‌هید بوو بێت)، ئه‌وسا خوای میهره‌بان قه‌له‌ڕه‌شێکی ناردو چاڵێکی له زه‌ویدا هه‌ڵکه‌ند (بۆ قه‌له‌ره‌شێکی تری مرداره‌وه بوو) تا نیشانی بدات چۆن لاشه‌ی براکه‌ی بشارێته‌وه، (هه‌رکه ئه‌وه‌ی دی) وتی: هاوار له من، ئایا ئه‌وه من نه‌متوانی وه‌کو ئه‌و قه‌له‌ڕه‌شه بکه‌م و به‌قه‌ده‌ر ئه‌وم لێنه‌هات تا لاشه و عه‌یب و عاری براکه‌م بشارمه‌وه، ئیتر بۆ هه‌میشه چووه ڕیزی په‌شیمانانه‌وه.
تكایە سەرنج بەن لە وەڵامی هەرەشەكانی قابیل بۆ هابیل، هابیل فەرمووی[سوێند به خوا ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ست درێژ بکه‌یت بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی بمکوژیت، من ده‌ستدرێژ ناکه‌م بۆ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژم، چونکه به‌ڕاستی من له‌سزاو تۆڵه‌ی خوا، په‌روه‌ردگاری جیهانه‌کان ده‌ترسم]دواتر فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ] واتە دەمەوێت تۆ به‌گوناهی من و گوناهی خۆیشته‌وه بگه‌ڕێیته‌وه] سەرنج بەن بۆ فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ] سەرنج بەن وەك دیارە دوو تاوانی دایە پاڵ قابیل ئەزانن دوو تاوانەكە چی بوون ؟
یەكەم: كوشتنی هابیل كە كوشتنی بە ناهەق بوو
دووەم: زینا كردن لەگەڵ خوشكی خۆی كە لەناو یەك سكدا هەڵگیرابوون
* بۆیە هابیل فەرمووی[إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ]
دوای ئەوە هابیل فەرمووی[فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ]
تكایە سەرنج بەن برۆن بگەرێن لە قورئان وسونەت لفظی [اصحاب النار] لە قورئاندا بۆ ئەوانە بەكار دێت كە بۆ هەتا هەتایی لە دۆزەخدا دەمێنەوە هابیلیش ئەمەی بە قابیل وتووە واتە زانستی لابووە كە قابیل وای بەسەر دێت ئەگەر ئەم دوو تاوانە بكات .
تەبعەن برایان بۆ زانیاریتان ئەم دژیاتەیە كردنەی قابیل بۆ هابیل وە خۆ بە گەورە زانینی، شیطان یاخود ابلیس زەفەری پێ نەبردووە ابلیس هیچ دەستی لەناو ئەم رق كینەی قابیل بۆ هابیل نەبووە چونكە ئەها خوای گەورە باسی باوكە ئادەم ودایكە حواء دەكا دەفەرمووێت ابلیس وەسوەسەی بۆ دروست كردن وەك دەفەرمووێت[فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ] ئیتر سەرنجی رووداوەكەی بەینی قابیل وهابیل بكەن خوای گەورە نایخاتە ئەستۆی شیطان یاخود ابلیسی نەفرەت لێكراو !
بەڵكوو قابیل خۆی وەك ابلیس متكبر بووە نەی ویستووە هابیل هیج شتێكی هەبێت هەر بۆ زانیاریتان هابیل شوانەتی كردووە ئەو نەی كردووە بەڵكوو پیشەی كوشتوكاڵی هەڵبژاردووە چونكە متكبر بووە وەك ابلیس بۆیە سونەتی خوای گەورە قەت گۆران كاری بەسەر نایەت قابیلیش وەك شیطانی دووەم لە مرۆڤە هەتا رۆژی خۆی یەت دەمێنێتەوە لەسەر دونیا كە عیسا علیه سلام دەیكوژێت .
سەرنج بەن مرۆڤی سەرەتا چۆن بوون؟
لە فەرموودەیەك كە ئیمامی تورموذی ڕیوایه‌تی كردووه كه پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : " خلق الله آدم وطوله في السماء ستون ذراعاً فلم يزل الخلق ينقص حتى الآن "([4])واته : خوای گه‌وره ئاده‌می دروستكرد، به‌ژنی باڵای شه‌صت باڵ به‌رزبوو، به‌رده‌وام مه‌خلوقات ڕووی له كه‌می كردوه تا ئه‌سه‌رده‌مه‌ی ئێمه‌شی تێدایه .
واتە هەتا كات بەسەر زەویدا تێپەڕ ببێت مرۆڤەكان كورت دەبنەوە واتە لە بەرزو بڵندی كەم دەكەنەوە پرسیار دەكەین ئایا دەجال شێوەی چۆنە كە یەت، پرسیار لە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) كرا فەرموویان دەجال شێوەی چۆنە لە یەكێك لە وەسفەكانی فەرمووی پیاوێكی بەرز وبڵندە فەرموودەكە وەك خۆی ببینن
*قال رسول الله صلی الله عليه وسلم: رأيت الدجال رجل فيلمانيا، ضخم و جسيم ....
*فسئل النبي صلى الله عليه وسلم عن الدجال، فقال: رأيته فيلمانيًا، أقمر، هجانًا (رواه: الإمام أحمد، والنسائي، وأبو يعلى؛ بأسانيد صحيحة)...
*رأيت الدجال هجانًا، ضخمًا، فيلمانيًا (مسند أحمد (1/374)).....
سەرنج بەن لە دوو ریوایەتا دەفەرموویت پیاوێكی بەرز بڵندە پرسیار دەكەین ئەی لە فەرموودەكەی تر كە باسی باوكە ئادەم دەكات تا سەردەمی خۆی وبەردەوام مرۆڤەكان نزم دەبنەوە بڵندیان كەم دەبێتەوە ئەی بۆ دەجال هەر بەزرو بڵندە هەتا پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە یەكێك لە وەسفەكانی بۆ دەجال دەفەرمووێت قژی وەك گەلای دار وایە ئەوەندە گەورەیە واتە دەجال مرۆڤی سەرەتایە نەك ئیستا جا موقارنەی مرۆڤی سەردەمی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) بكەین بە ئێستا بێ گومان جیاوازن چونكە زانستیش لەسەر ئەوە كۆكە كە هەتا كات تێپەڕ ببێت مرۆڤەكان بە ئاژەڵ بونەوەرەكان بە گشتیەوە روو لە لاوازی دەكەن بە لاشە .
كەواتە ئەوە سەلمینرا كە دەجال كەسێكە لە كۆنەوە هەر دەژێت هەتا رۆژی خۆی یەت ئەو كەسەش ناوی [قابیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــل] براكەی هابیـل ..
ئەم قابیلە ئەو كەسەیە كە هەموو پێغه‌مبه‌ران علیهم سلام هۆشداریان داتەوە گەلەكەی خۆیان لە فتنەكەی كە بە دەجال ناسراوە زۆرینەی پێغه‌مبه‌ران علیهم سلام ئاگاداری گەلەكەیان كردۆتەوە یەكێكیان موسی بوو علیه سلام بەڵام قابیل توانی بە هەر شێوەیەك بێت خۆی بگەیەنێتە ناو گەلی موسی علیه سلام وگومڕایان بكات وبڕواتیش بە بێ ئەوەی موسی علیه سلام بتوانێت دەستیشی لێ بەرز بكاتەوە هەر خودی قابیل بوو گەلەكەی موسای گومرا كرد علیه سلام بە سیفاتێك هاتە ناو گەلی جولەكە ناوی خۆی كرد بە سامری ..!
سامری كێ بوو ؟
(سورة طه، الآيات 80 و83-97)
خودا دەدەفەرمووێت: ئەی نەوەی ئیسرائیل بێگومان ئێمە ئێوەمان لە دەست دوژمنەکەتان ڕزگار کردو بەڵێنیشمان دانێ که لای ڕاستی کێوی طوردا (پەیمانتان لێ وەربگرین)، گەزۆ و شەلاقەشمان بۆ دابین کردن.
ئەوجا لەدیمەنی پاڕانەوەو لاڵەدا (مووسا) لەلای كێوی (طوور)دا دەبینین، خوا فەرمووی: ئەی موسا! چی پەلەی لێنایتە وە،وا له گەلەكەت پێشكەوتی هەتا زووتر بگەیتە كێوی توور؟! بەڵێ پێشتر خوا بەڵێنی بە موسا دابوو كەدوای چل رۆژ پیاوماقووڵانی گەلەكەی لەتەك خۆی بێنێ بۆ خزمەت پەروەردگاریی. جا ئەویش لەگەڵ حەفتا كەسدا هاتن و ئەوانی لە خوار كێوەكەدا بەجێ هێشت.
مووسا گوتی: ئەوانیش وان لەدوامەوە من پەلەم كرد بۆلای تۆ، تا خۆشنوودو رازیی بێ.
خوا فەرمووی: بێگومان دوای هاتنی تۆ ئێمە گەلەكەتمان تاقیكردەوە وە سامریی گومڕایكردن بە گوێرەكە پەرستن، چونكە كاتی خۆی ئەوەندە لەناو كۆیلەگەرییدا مابوونەوە سرووشتییان بەزیبوو.. بۆیە خێرا چوونە سەرقسەی سامیریی.
ئینجا موسا كاتێ ئەوەی بیست دوای جێبەجێ كردنی كارەكەی بەپەلەو زۆر دڵ بە مەراق و بەخەفەت و خەشمەوە گەڕایەوە بۆ لای گەلەكەی وتی: هۆزی من! ئاخۆ پەروەردگارتان بەڵێنی باشی پێنەدان بەخێرو خۆشی دونیاو ئاخیرەت یاخۆ كەمن بەجێم هێشتن زۆرم پێچوو؟ تا ئێوە ئەو هەموو چاكەیەتان لەبیربچێتەوە؟! یا هەر ویستتان بەرسزای پەروەردگارتان بكەون، چونكە ئەوكارەی ئێوە كاری كەسێكە كە بەدەست ئەنقەست بییەوێ دووچاری سزای خوا بێت واپەیمانی منتان شكاند و لەدژی بەڵێنەكەی من جووڵانەوە، ئەی بڕیار وانەبوو لەسەر یەكخواپەرستیی بمێننەوە؟
ئەوانیش ئەیانەوێ داوای لێبوردن بكەن و پاساو بێننەوە، بۆیە وتیان: ئێمە بەدەسەڵات و ویستی خۆمان سەرپێچیمان لەفەرمانەكەی تۆ نەكرد بەڵكو كاتێ كە دەرچووین زێڕو زیوێكی ژنە میسریەكان - كە گیریان خواردبوو بە دەستیەوە- لە كۆڵ نابووین جا بەناچاری فڕێمان دایە ناو بۆتەكە كەوەو پڕبوو لەئاگر سامیریش هەروا بەو جۆرە فرت وفێڵی خۆی گێڕاو فڕێیدایە سەر جێپێی ئەسپەكەی جوبرەئیل و ئەنجامەكەی ئەمە دەرچوو.
ئیتر - لەخشڵەكە- پەیكەری گوێلكێكی بۆ سازدان، كە دەنگ و بۆڕەی دەهات!. ئەڵێن: سامریی تەواوی زێڕەكەی لێوەرگرتن و فڕێیدایەناو بۆتەكەوەو توانیەوەو قاڵبێكی گوێرەكەی بۆ داڕشتن، ئەو جا زێرو زیوەكەی رژاند بەسەریاو جارجارێك بۆڕەیەكی لێوە دەهات ئەوسا سامیری وگەلە بێ دینەكەی وتیان: ئەمە خوای ئێوەو، خوای موساشە جا ئەو لەبیری چوو كە خوا لێرەیە، ئەگینا نەدەچوو بۆ كێوی (طوور).
ئاخۆ ئەوانە كە ئەو گوێلكە ئەپەرستن نابینن كە ئەو گوێلكەیە نە وەڵامێكیان دەداتەوە ئەگەر داوایەكی لێبكەن وە نە دەسەڵاتی زیانێكی بۆ یان هەیە، واتە: هەر هیچ نەبێ وەكو گوێرەكەی خواكردیش نییە، جۆرە كەڵكێكی لێوەربگیرێ، ئەی ئیتر ئەوانە بۆچی ئەوەندە كەو دەنن؟ (ئیبن كەسیر) دەڵێت: پوختەی ئەو شتەی كە ئەو نەفامانە كردیانە بیانوو بۆ خۆیان بەم جۆرە بوو كە: خشڵ و زێڕەكەیان بە حەرام دەزانی ، لەبەر ئەوە فڕێیان دا، كەچی لەو لاوە گوێرەكە دەپەرستن!! واتە: لە گوناهی بچووك سڵ دەكەنەوە، كەچی گوناهە گەورەكان دەكەن، ئەمە وەك ئەوە وایە كە لە ریوایەتێكی راستدا هاتووە: (عن ابن عمر أنه سأله رجل من أهل العراق عن دم البعوض إذا أصابت الثوب- يعني هل يصلي فيه أم لا؟- فقال ابن عمر: انظروا إلى أهل العراق قتلوا ابن بنت رسول الله (صلی الله علیه وسلم) - يعني الحسين - وهم يسألون عن دم البعوض) فتح الباري، مسند الإمام أحمد . واتە عەبدوڵڵای كوڕی عومەر- خوا لێیان رازیی بێ- پیاوێكی عێراقی پرسیاری خوێنی میشوولەی لێدەكات، ئایا نوێژییە یان نا؟ لە وەڵامدا وتی: تەماشای سەلیقەی عێراقیەكان بكە! لەلایەكەوە (حسین)ـی كچەزای پیغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەكوژن! لەم لایشەوە لەخوێنی مێشوولە دەپرسن!.
بێگومان لە پێش گەڕانەوەی موسادا هاروونیش پێیگوتن: ئەی هۆزی من! وریا بن! ئێوە بەو گوێرەكە زێڕینەیە تاقیكراونەتەوە، دەسا فریو مەخۆن و مەیپەرستن و بەراستی پەروەردگارتان خوا بەخشندەكەیە، دە شوێنی من كەون و فەرمانی من جێبەجێ بكەن؛ گوێرەكە مەپەرستن.
كەچی دوای ئەم هەموو قسەو ئامۆژگاریە وتیان: هەرگیزای هەرگیز ئێمە لەو گوێلكە دەست هەڵناگرین و، هەر بەردەوام لەلای دەمێنینەوە و ئەیپەرستین تا موسا ئەگەرێتەوە لامان بابزانین ئەو چی ئەڵێت؟.
موسا كەبەو هەموو ڕق وو خەشمەوە گەڕایەوە وتی: هارون! كە دیتت ئەوانە گومڕا بوون چی وای لێكردیت.
كە بەزوویی نەیەت بەدوامداو بەسەرهاتەكەم بۆ باس بكەیت؟! ئاخۆ تۆش سەرپێچی فەرمانەكەمت كردو قسەكەمت شكاند، ئەی پێم نەگوتی تۆ جێگری منی؟ جابە توندی مووی سەرو ڕیشی ڕاكێشا.
هاروون ئەیەوێت بەوشەی (یا ابن ام) سەرنجی موسا ڕاكێشێت -ئەگەر چی برای باوك و دایكییەتی- بۆیە وتی: ئەی كوڕی دایكم! ڕیش و قژم مەگرە، من بۆیە بەزوویی ئاگادارم نەكردیت لەوە ترسام پێم بڵێیت: تۆ جیاوازیت خستە ناو بەنی ئیسرائیل و چاوەڕوانی قسەی منت نەكرد بەڵێ.. ڕاستە موسا هارونی كردە جێنشینی خۆی، بەڵام ئەمیش لەترسی دروستبوونی دوو بەرەكی نەیوێرا بە خێرایی هەواڵەكەی پێ بگەیەنێت.
ئینجا موسا ڕووئەكاتە سامیریی و، پێی ئەڵێت: ئەی سامیریی! ئەم كارە خەتەرناكە چبوو ئەنجامت دا !
سەرنج بەن تكایە سەرەتا موسی علیه سلام رووی كردە هاروونی براكەی علیه سلام كە بێ تاوان بوو ئنجا ریشی راكێشا !
كەچی روو لە ئەنجام دەری تاوانەكە دەكات چی پێ دەڵێت ؟
[قَالَ فَمَا خَطْبُكَ يَا سَامِرِيُّ][طــە95]
بەرامبەر بە سامری هێمنە ! كە ئەنجامدەری تاوانە گەورەكەیە دیارە شتێ دەزانێت ونایەوێت بە گەلەكەی بڵێت تا بارەدۆخەكە بەرەو ئاسایی بچیتەوە دوای ئەوە خوای گەورە فەرمان بە گەلەكەی دەكا كە بە دەستی خۆیان خۆیان بكوژن بەراستی ئەمە باشترینە بۆیان وە جا هەنێك فەرمانەكە قبوڵ دەكەن وە هەندێكیش نایكەن بۆیە دەبێتە جەنگ وموشریەكان دەكوژن ..
بەڵام سامری وون بوو لە هیچ فەرموودەیەك ئایەتێك نییە باسی مردنی یاخود كوشتنی سامری بكات. !
بۆ كوێ رۆشت وون بوو ؟
كەوایە دەجال بووە هات كاری خۆی كردوو رۆشتیش هەر بۆشە هەموو پێغه‌مبه‌رەكان ئاگاداری گەلەكەیان كردۆتەوە كە ئاگایان لە دەجال هەبێت لە خشتەیان نەبات چونكە ١٢٤ هەزار پێغه‌مبه‌ر هەیە خوای گەورە باسی٢٥ پێغه‌مبه‌ری كردووە علیهم سلام وە چەندەها گەلی گومڕا كردووە بەڵام یەكێكیان لە قورئاندا باس كراوە ئەویش گەلی موسا بووە علیه سلام كە لە قورئاندا ئاماژەی پێ كراوە .
ابن صياد كێ بوو ؟
پیاوێكی یەهودی بووە كە هەموو هاوەڵان گومانیان وا بووە كە ئەو دەجالە وە تەنانەت پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) گومانی وا بووە كە ئەم پیاوە دەجال بێت بەڵام تائكیدی لەسەر نەكردۆتەوە امامی عمر خوای گەورە لێی رازی بێت سوێندی خواردووە كە ابن صياد دەجالە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ئنكاری نەكردووە خۆی بێ دەنگ كردووە وە چەندەها هاوەڵی تر بەهەمان شێوە بەڵام مەوقوفی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هەر بێ دەنگی بووە .
سەیرە ! كە هەمان هەڵوێستی موسیا علیه سلامی هەبووە بەرامبەر بە ابن صياد كە موسا
بەرامبەر بە سامری چۆن بووە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) وا بەرامبەر بە ابن صياد وا بووە سەیرە !
دوای وەفاتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ابن صياد چی بەسەر هات ؟
موسلمان بوونی خۆی راگەیاند !
دوای ئەوە هاوەڵە بەڕێزەكان خوای گەورە لێیان رازی بێت بەردەوام گومانیان وا بوو كە ئەم پیاوە دەجالە .
دوای وەفاتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) عبداللەی كوری عومەر خوای گەورە لێی رازی بێت لە مەدینە ابن صيادی بینی سەیری دەم چاوی ابن صيادی كرد شتێكی سەیری لە دەم چاوی بینی ئەویش چاوێكی كوێر بووە بەڵام لە سەردەمی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) چاوی وا نەبوو پێی ووت بۆ وات بەسەر هاتووە ؟
ابن صياد وتی نازانم !
عبداللە ووتی چۆن نازانی ؟
ابن صياد ووتی منیش حەزم دەكرد خوای گەورە وام بەسەر نەهاتایە واتە نەیگێرایەوە .
عبداللەی كوری عومریش توورە بوو لێی بە دارێك زۆری پیا كێ شا تا دارەكەی پێ شكاند دواتر رووداوەكە كاتی بەسەر چوو ..
دوای ئەم لێدانە ئنجا موسلمان بوونی خۆی راگەیاند چونكە بەردەوام گومانیان لەسەری بوو كە ئەو دەجالە، دوای ماوەیەك گفتوۆیەكی لەگەڵ بن مسعود كرد خوای گەورە لێی رازی بێت .
بن مسعود كلاسێك ئاوی بە ابن صيادی یا
ابن صياد رەتی كردەوە
بن مەسعود ووتی چیتە ؟
ابن صياد ووتی دەمەوێت برۆمە بن فلانە دار وە بە پەتێك خۆم بكوژم '
بن مەسعود ووتی بۆ ؟
ابن صياد ووتی چونكە هەموو خەڵكی بە من دەڵێن تۆ دەجالی وە كەسیش بیر لە فەرموودەكانی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ناكاتەوە
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فەرمووی دەجال كافرە ؟ ئێ منیش موسلمانم !
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فەرمووی دەجال ناتوانێت بچێتە مەدینە ومككە ؟
ئەوەتا من ئەرۆمە مەدینە ومككە !
بن مەسعود ووتی راست دەكەی بۆ ئێمە بە تۆ دەڵێین دەجال !
دوای ماوەیەكی پێ چوو منداڵەكانی ابن صياد هەمووی مردن چونكە منداڵیشی هەبوو
دوای ماوەیەكی تر شەرێك هاتە پێش ووتیان ابن صيادیش بەژداری كرد وەك طابعین باسی دەكەن دوای تەواو بوونی شەرەكە ابن صياد وون بوو وە زۆر گەران لەناو زیندووەكان ومردووەكان نەبوو .
وە هەتا ئێستاش دیارە نەماوە زانایانیش لایان سەیرە ابن صياد بۆ كوێ رۆشت ؟
تەبعەن ابن صياد گەورەترین فێڵی لە طابعین وهاوەڵان كرد فەرموودەكانی بە عەكسەوە گێرایەوە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) دەفەرموویت بە سیفاتی مەسیح ناتوانێت داخڵی مەدینە ومككە بێت واتە ئەم ابن صيادە دەجال بوو بەڵام نەیتوانی هیچ بكات هەتا رۆژێك ابن صياد لە بن دارێك دانیشتبوو لەگەڵ خۆی قسەی دەكرد پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە پشتیە بوو گوێی لێ رائەگرت چەندێكی پێچوو دایكی ابن صياد ووتی كورم ئەوەتا پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) لە پشتە، ابن صياد ئاگادار بوویەوە رۆشت هاوڕیشی نەدایەوە .
پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) چی فەرموو ؟ فەرمووی[ لو تركته كان عرفت هو الدجال او لا] واتە ئەگەر وازت بهێنایە ئەم زانی كە دەجالە یاخود نا .!، بۆیە برایان ابن صياد كەسێكی ئاسایی نەبوو وە بۆشە پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) خۆی لێی بێ دەنگ كردووە هەتا جاریكیان عمری كوری خطاب ویستی لە گەردەنی بات پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هەلوێستی چی بوو ؟ [إن يكن هو لن تسلط عليه] واتە ئەی عمر لێی گەڕێ تۆ ناتوانی !!
كەوایە پێغه‌مبه‌ری خوا موساومحمد ( صلی الله علیه وسلم ) یەك هەڵیوستیان بەرامبەر بە سامری وابن صياد هەبووە بێ گومان سامری وابن صياد یەك كەسن كە خودی قابیل بووە .
بولس الطرسوسي كێ بوو ؟
بولس الطرسوسي كە بە بولس الرسول لە لایان گاورەكانەوە ناسراوە بە یەكێك لە نێردراوەكانیان دائەنێن یاخود بە مەهدی دەزانن، دوای عیسا علیه سلام هات ئاینی ئیسلامی هەموو شێواند كە عیسا علیه سلام بانگەوازی بۆ ئاینی ئیسلام كردووە بەڵام كردی بە ئاینی باوك وكور رۆح القودس العیاذ باللە .!
عبد الله بن سبأ كێ بوو ؟
عبداللە ی كوری سبآ كەسێكی یەهودە ی بوو ئەو سەرچاوەی دروست بوونی شیعە وخواریجەكان بوو لە سەرەتایە امامی علی ڕضی اللە عنه ووتاری ئەدا عبداللەی كوری سىآ هەستاوە ووتی علی امام علی ووتی بەڵێ' ووتی تۆ خوای لەسەر زەوی، ئەمە سەرەتای ئەوە بوو كە ئولوهیەتیان بە امام علی دا دواتر خەڵكێكی زۆر بە دوای فكری عبد اللەی كوری سبآ وە باوەریان وابوو امام علی خوایە امامی علی فەرمانی دەركرد ئەوەی وا بڵێت سزای سوتاندنە خەڵكێكی زۆری سوتاند وە هیزی بەسەر عبداللەی كوری سبآ نەبوو عبداللە كوری سبآ بە هەر جۆرێك بوو خۆی گەیاندە مسر لەوێ بەردەوام بوو لە فكرە بۆ گەنەكەی وە هەندێك سەرچاوەی ضعیف دەلین لەوێ مرد بەڵام پشت راست نین بەهەر حاڵ ئەویش وون بوو، عبداللەی كوری سبآ پیاوێكی زۆر وەهمی بوو هەتا زانایان وەك خەیاڵ باسی ئەم كەسایەتیە دەكەن دەڵین شتێكی زۆر خەیاڵاوی وراستی بووە .!
واتە:قابیل = سامری = بولس الطرسوسي = ابن الصياد = عبداللە بن سبآ = لە كۆتادا مسيح الدجال !
واتە واتە ئەم كەسایەتیانە هەرپێنچیان یەك كەسایەتیان هەیە كە لە كۆتادا خۆی بە سیفاتی مەسیحی دەجال نیشان دەدات، دەمەوێت بشڵێم دەجال تەنیا بە سیفاتی مەسیحی دەجال كە بە سیفاتی عیسا علیه سلام دێتە پێشەوە نەبەستراوەتەوە دەجال بە جۆرەها سیفات یەت كە چوار دانەمان بۆ باس كردن .
نوسین وئامادەكردنی Hastyar Kurdi.... Fb/54.kurdi
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق